CfP: Drank & drugs in de achttiende eeuw (Jaarboek DAE 2024)

Achttiende-eeuwers hadden de beschikking over een rijk menu aan psychoactieve stoffen. Naast verschillende vormen van alcohol (bier, wijn, jenever), opium (opiumpillen, laudanum) en tabak (pijptabak, snuiftabak) vonden nieuwe stimulerende middelen als koffie, thee en chocolade hun weg naar herbergen, koffiehuizen en huishoudens. De afgelopen dertig jaar signaleerden historici een ‘soft drugs revolution’ (Goodman, 1995) en bestudeerden ze de eerste drugsepidemieën (Warner over de ‘gin craze’, 2002). In de Lage Landen en elders waren kooplieden actief in legale handel én in illegale smokkel. Aan het eind van de eeuw ontstonden de eerste medische concepten van verslaving, als gevolg van een groeiende ongerustheid over de effecten van alcohol en opium.

Veranderend middelengebruik in de achttiende eeuw is soms gezien als zowel uiting als oorzaak (Schivelbusch, 1980) van de opkomst van de burgerlijke samenleving en van het ‘civilisatieproces’. Hedendaagse historici stellen deze verbanden echter ter discussie, ook omdat de achttiende-eeuwer ons huidige concept van ‘drugs’ niet kende. De grenzen tussen geneesmiddelen, roes- en genotsmiddelen en voeding waren vloeiend. Wetgeving en handhaving waren veelal gebaseerd op overwegingen van fiscaliteit en openbare orde, veel minder op de wens individuele consumptiepatronen te reguleren uit moreel of medisch oogpunt.

Het Jaarboek De Achttiende Eeuw van 2024 wil het landschap van psychoactieve middelen in de lange achttiende eeuw (1670-1830) in kaart brengen. Het zal proberen de verhouding van de achttiende-eeuwer tot zijn psychoactieve dieet te begrijpen vanuit diens eigen perspectief, en niet als de voorgeschiedenis van onze hedendaagse omgang met en regulering van alcohol en ‘drugs’. Thema’s die we graag behandeld willen zien zijn onder meer: veranderingen in consumptiepatronen en gebruiksomgevingen; medische, filosofische en religieuze ideeënvorming rond de middelen; de dynamiek van legale en illegale markten; wetgeving en de rol van de overheid; middelengebruik en de ontwikkeling van de burgerlijke samenleving; de relatie met de koloniale samenlevingen; en het beeld van middelengebruik in kunst en literatuur.

Abstracts met voorstellen voor papers (max. 300 woorden, met korte bio van de auteur) graag toezenden vóór 1 juli 2023, aan Stephen Snelders (s.a.m.snelders@uu.nl) en jaarboek@18e-eeuw.nl. Van de geselecteerde voorstellen worden de volledige artikelen van maximaal 6.000 woorden verwacht tegen 1 februari 2024. De artikelen worden aan redactionele peer review onderworpen.

Advertentie

CfP: Liefde, Passie & Erotiek

Themadossier Jaarboek De Achttiende Eeuw 2021

Als de rede de slaaf is van de passies, zo Hume het wil, wat is dan de plaats van de passies in de eeuw van de rede? In 2021 gaat het themadossier van het Jaarboek De Achttiende Eeuw over liefde, hartstocht en erotiek tijdens de Verlichting. We zijn op zoek naar bijdragen die ingaan op diverse – literaire, historische, artistieke of filosofische – aspecten van amoureuze praktijken, gaande van kerkelijke huwelijken tot libertijnse losbandigheden en alles ertussenin. Hoe werden liefde en seks beleefd, bekeken en beoordeeld in de achttiende eeuw, en beschreven en verbeeld in, onder meer, wetenschappelijke teksten, brieven, romans, juridische documenten en de visuele cultuur? Welke verschuivingen vonden plaats in de opvattingen over liefde, seks en erotiek, en wat was hierbij de rol van de kerk, de staat en andere controlerende instanties? De liefde laat zich niet begrenzen, dus welkom zijn artikelen over liefde in al haar (gender- en seksuele) diversiteit in de lange achttiende eeuw (1670-1830) zonder geografische beperkingen.

Geïnteresseerden kunnen tot 1 juli 2020 een kort abstract (max. 300 woorden) insturen naar delphine.calle@ugent.be en jaarboek@18e-eeuw.nl. Voordien informeel aftoetsen wordt aangemoedigd. Van de geselecteerde voorstellen worden de volledige artikelen van maximaal 6.000 woorden verwacht tegen 1 februari 2021. De artikelen worden aan redactionele peer review onderworpen.

Afbeelding: Jean-Honoré Fragonard, ‘Le Verrou’ (1776-1779). Parijs: Louvre.

CfP: Schurken, Schelmen & Schandalen (deadline: 1 juli)

Waar licht is, zijn ook schaduwen, soms zelfs inktzwarte. Met het themadossier Schurken, Schelmen & Schandalen wil het Jaarboek De Achttiende Eeuw in 2020 aandacht geven aan de duistere kanten van de eeuw van de Verlichting. We nodigen bijdragen uit die ingaan op diverse – historische, literaire, artistieke, filosofische – aspecten van onbetamelijke personen en praktijken, zoals criminaliteit, pornografie, misdaadliteratuur, rebellie, schelmenromans, oplichting en misbruik. We nodigen expliciet ook bijdragen uit die reflecteren op de veranderende grenzen en concepten van wat ongepast was, zoals bijvoorbeeld bij politieke misdrijven. Zowel artikels met een biografische insteek, als teksten die bepaalde praktijken of ideeën willen overschouwen zijn welkom, zonder geografische beperkingen, zolang ze de lange achttiende eeuw betreffen (1670-1830). Stuur dus een bijdrage in en help mee om achttiende-eeuwse schelmen en schurken, schoften en schobbejakken, schooiers en schorem, schavuiten en verschoppelingen, charlatans en schandalen uit de schaduwen te doen treden.

Geïnteresseerden kunnen tot 1 juli 2019 een kort abstract (max. 300 woorden) insturen naar elwin.hofman@kuleuven.be. Voordien informeel aftoetsen wordt aangemoedigd. Van de geselecteerde voorstellen worden de volledige artikels van maximaal 8.000 woorden verwacht tegen 1 februari 2020. De artikels worden aan peer review onderworpen.

Afbeelding: fragment uit George Cruikshank, De ontsnapping van Bess en Jack, uit: William Ainsworth, Jack Sheppard, 1839-1840.

Call for Papers: ‘Robinson Crusoe’ (Jaarboek DAE 2019), deadline 1 dec.

Robinson Crusoe, atelier van Bernard Picart, naar Bernard Picart, 1720. Amsterdam: Rijksmuseum.

In 1719 publiceerde Daniel Defoe zijn succesroman Robinson Crusoe. Het boek geldt als een van de eerste moderne romans met een van de eerste fictionele ik-vertellers. Het imaginaire reisverhaal over de ‘verlichte’ schipbreukeling die zich op eigen houtje weet te redden op een onbewoond eiland, waarbij de rol van de ‘edele wilde’ Vrijdag vaker wel dan niet geminimaliseerd werd, lag aan de oorsprong van het subgenre robinsonade. De niet aflatende productie van edities, vertalingen en bewerkingen sinds de eerste verschijning van de roman toont aan hoe het boek tot vandaag erg tot de verbeelding spreekt.

Om de driehonderdste verjaardag van Defoes roman te vieren nodigt de redactie van het Jaarboek De Achttiende Eeuw geïnteresseerden uit een abstract in te sturen over achttiende-eeuwse thema’s die verband houden met Robinson Crusoe. We staan open voor bijdragen over nieuwe aspecten, hedendaagse interpretaties, achttiende-eeuwse bewerkingen of andere uitlopers van Robinson Crusoe, maar ook voor artikels over thema’s als reizen en de opkomst van de (avonturen)roman, kolonialisme en slavernij. Abstracts kunnen worden opgestuurd naar jaarboek@18e-eeuw.nl tegen 1 december 2018. Peter Altena zal optreden als gastredacteur.

Het Jaarboek verwelkomt ook steeds inzendingen die niet aan het thema verbonden zijn. De deadline voor losse inzendingen die overwogen willen worden voor het jaarboek van 2019 is 1 maart.

Oproep tot bijdragen: Jaarboek De Achttiende Eeuw

In het najaar van 2017 verschijnt het eerste jaarboek De Achttiende Eeuw, samen met EMLC de opvolger van het tijdschrift De Achttiende Eeuw. De redactie staat dan ook open voor nieuwe inzendingen met betrekking tot de literatuur, kunst, muziek, filosofie en geschiedenis van de lange achttiende eeuw (1670-1830), zonder geografische beperkingen. Het jaarboek aanvaardt bijdragen in het Nederlands. Het behoort expliciet tot de missie van het jaarboek om niet enkel vakspecialisten, maar ook een breder publiek van geïnteresseerden aan te spreken met relatief korte artikelen van 3000-5000 woorden.

Om in aanmerking te komen voor publicatie in het eerste nummer moeten bijdragen ten laatste op 1 april 2017 ingestuurd worden naar jaarboek@18e-eeuw.nl. Alle inzendingen worden met een interne peer review door de redactie beoordeeld op hun wetenschappelijke kwaliteit, inhoudelijke relevantie en toegankelijke stijl. De auteursrichtlijnen zijn hier terug te vinden.